Autorski przegląd kreteńskiej prasy – tydzień 21 (22.05 – 28.05.2023)
Spis treści
Obchody 82 rocznicy Bitwy o Kretę
W ubiegłym tygodniu jak Kreta długa i szeroka upamiętniono ofiary największej nazistowskiej operacji powietrznodesantowej zwanej „Operacją Merkury”. 20 maja 1941 roku wczesnym rankiem tysiące niemieckich żołnierzy zaatakowało wyspę z powietrza. Trwająca dwanaście dni inwazja zakończyła się zwycięstwem III Rzeszy, ale było to pyrrusowe zwycięstwo. Hitler nie docenił hartu ducha Greków walczących w siłach partyzanckich którzy zdziesiątkowali siły wroga. Ich poświęcenie i heroiczna walka wzbudziła światowy podziw w czasach wojny i wzbudza go zresztą do dziś.
W Heraklionie (gr. Ηράκλειο) lokalne władze uczciły rocznicę Bitwy o Kretę składając wieńce pod pomnikiem ofiar a później w kościele św. Menasa (gr. Ναός Αγίου Μηνά) odbyło się oficjalne nabożeństwo żałobne. W Chanii (gr. Χανιά) podobne nabożeństwo zakończyło się zrzutem spadochroniarzy z 1 dywizji MAL oraz przelotem samolotów F-16 ze 115 Dywizji Myśliwskiej Greckich Sił Powietrznych. Jednak główna część obchód w drugim co do wielkości mieście Krety miała miejsce w porcie weneckim, gdzie nad fortem Firka (gr. φρούριο Φιρκά) przy akompaniamencie wojskowej orkiestry wzniesiono flagi Grecji i państw alianckich, które walczyły na wyspie przeciwko siłom III Rzeszy.
Przy tej okazji kreteńskie media przypominają, że wciąż można przenieść się do czasów „Operacji Merkury” zwiedzając jedno z czterech muzeów działających na Krecie. Turyści mogą zajrzeć do Muzeum Morskiego w Chanii (gr. Ναυτικό Μουσείο Κρήτης), o którym pisaliśmy w ubiegłym tygodniu w Przewodniku. Znajduje się tam osobna ekspozycja prezentująca historyczne umundurowanie wszystkich stron konfliktu, uzbrojenie, mapy i inne przedmioty z czasów wojny. Szczególną perłą kolekcji jest suknia ślubna wykonana z nici pozyskanych z niemieckiego spadochronu. W Platanias (gr. Πλατανιάς) przy wsparciu miejscowej parafii i darowizn m.in. Sztabu Generalnego Marynarki Wojennej utworzono z kolei prywatne muzeum historyczne. Na terenie będącym niegdyś podziemnym schronem Niemców w którym przechowywano broń i amunicję utworzono ekspozycję prezentującą mundury, hełmy, broń, i wyposażenie typowego niemieckiego schronu.
Kolejne muzeum znajdziecie we wsi Galatas (gr. Γαλατάς). Ta prywatna ekspozycja obejmuje okres od 1669 roku do końca II Wojny Światowej. Broń, amunicja, mundury, części pojazdów brytyjskich i niemieckich – m.in. czołgów i motocykli a także fragmenty samolotów i setki fotografii i dokumentów nie tylko z okresu Bitwy o Kretę, ale nawet z czasów walk macedońskich. W kolekcji Steliosa Tripalitakisa znajduje się ponad 40 000 przedmiotów, wśród których najciekawszym jest podwozie brytyjskiego myśliwca „Brewster Buffalo”. Do wyboru macie jeszcze muzeum w Askifou (gr. Ασκύφου) należące do Andreasa Hatzidakisa. Podobnie jak w innych miejscach znajdziecie tu broń i umundurowanie ale także miny morskie, podwodne torpedy, gąsienice i części zniszczonych czołgów a nawet skrzydła myśliwców Stuka.
Prewencja w służbie Preveli
Kreteńska prasa informuje, że w nadchodzącym sezonie letnim obszar plaży Preveli (gr. Παραλία Πρέβελη) będzie objęty szeroko zakrojoną ochroną prewencyjną, która ma zapobiec potencjalnym pożarom tego unikatowego obszaru wyspy. W ochronę palmowego lasu zaangażowani będą nie tylko strażacy ale także pracownicy gminy i wolontariusze, którzy regularnie patrolować będą okolicę aby usuwać wszelkie zanieczyszczenia mogące wzniecić pożar a jeżeli ten już wybuchnie, to zdławić go w zarodku. Podobny reżim ochronny z powodzeniem działa od kilku lat w Parku Narodowym Samaria (gr. Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς).
Jak chronić Balos?
W greckiej prasie opublikowano w ubiegłym tygodniu wyniki badań dotyczących ochrony jednego z najpiękniejszych obszarów Krety – laguny Balos (gr. Λιμνοθάλασσα Μπάλος). Wyniki wraz z rekomendacjami zostały wcześniej przedstawione władzom Krety i gminie Kissamos (gr. Κίσσαμος). Oczywiście nie rekomendujemy zamknięcia Balos w celu ochrony. Doradzamy łagodną i przemyślaną interwencję, która pomoże zachować, a nawet zwiększyć wartość tego obszaru – powiedział profesor Theodoris Tsoutsos, koordynator badań.
Badania, które rozpoczęły się od analizy ponad 2 230 ankiet pozyskanych od turystów które wskazują, że priorytetem jest poprawa stanu czystości, rozwiązanie problemu niewystarczającej liczby miejsc parkingowych i polepszenie ogólnej organizacji. Przy szczytowym obciążeniu w sezonie letnim, przekraczającym pięć tysięcy turystów dziennie, rozwiązanie tych problemów powinno być niezwłoczne. 62% odwiedzających Balos deklaruje, że opłaty za wstęp do laguny mogłyby być wyższe (nawet ponad 4 euro od osoby), w celu pozyskania środków na niezbędne działania.
W kolejnym kroku przeanalizowano dane Wydziału Inżynierii Chemicznej i Środowiska Politechniki Kreteńskiej, które wskazują na potrzebę zainstalowania stałego systemu rejestracji parametrów środowiska morskiego, który będzie w stanie szybko wykrywać zanieczyszczenia pochodzące ze statków przypływających do laguny. Laguna Balos jest jednym z najważniejszych klejnotów regionu Kissamos. Naukowe wnioski które przedstawiamy nie pozostawiają miejsca na samozadowolenie. Musimy ochronić ten obszar zarówno dziś jak i dla następnych pokoleń – podkreślił profesor Tsoutsos, dodając, że porównano także popularność Balos z plażą Elafonisi (gr. Λιμνοθάλασσα Ελαφονήσι) i Falasarną (gr. Παραλία Φαλάσαρνα). Z porównania jasno wynika, że to właśnie Balos stoi na pierwszym miejscu najpiękniejszych plaż Krety, stąd konieczność przedsięwzięcia niezbędnych działań ochronnych.
Kiepski sezon dla oliwek
Obawy związane z tegorocznym sezonem uprawy oliwek niestety się urealniają. Na Krecie w ostatnich miesiącach mieliśmy niezłą suszę. W kwietniu i maju spadło trochę deszczu co nieco poprawiło sytuację, ale w całej Europie południowej dostrzegamy zmiany klimatu i globalne ocieplenie. W ostatnich latach średnia roczna temperatura wzrosła o 1 – 1,5 stopnia Celsjusza. Także to lato szykuje się wyjątkowo gorące powiedział Kostas Lagouvardos, dyrektor ds. badań w Narodowym Obserwatorium w Atenach.
Oliwki odmiany Koroneiki są odporne na suszę, ale mimo wszystko muszą być regularnie podlewane. Tak zwane oliwki stołowe potrzebują dużo więcej wody do odpowiedniego wzrostu. Najważniejszy moment dla drzew oliwnych, kiedy absolutnie nie można zaniedbać odpowiedniego nawodnienia gleby to moment tuż przed kwitnieniem, od którego zależy ilość zawiązanych owoców, ich wysycenie olejami oraz późniejsze zbiory. Nierównomierność opadów deszczu sprawiła, że w niektórych miejscach Krety oliwki zakwitły dwukrotnie, a w innych nie zakwitły wcale. Ważne jest, aby wiedzieć czy deszcz jest dobry czy zły dla drzewa oliwnego. Na jakim etapie jest drzewo – podkreśla Pavlos Mavrikakis, agronom z gminy Malevizi.
Gorące lato, a także brak wdrożonych systemów hydrotechnicznego nawadniania mogą sprawić, że zbiory oliwek będą dużo niższe a co za tym idzie produktu finalnego – oliwek, będzie dużo mniej. Mniej oliwek, to także mniej oliwy, a mniej oliwy to wyższa cena zarówno w hurcie jak i w detalu – czyli jak zwykle, prędzej czy później skutki gospodarki klimatycznej odczujemy wszyscy przy sklepowych kasach.
Kreta w centrum (dalszej) wyborczej walki
Przed zaplanowaną na 25 czerwca drugą turą wyborów politycy wszystkich najważniejszych ugrupowań politycznych kontynuują swój wyborczy rajd. W centrum ich zainteresowania jest oczywiście największa grecka wyspa, gdzie nawet urzędujący premier i przewodniczący zwycięskiej Nowej Demokracji nie może obwieścić zupełnego zwycięstwa. Kyriakos Mitsotakis rozpoczął walkę o drugą turę właśnie na Krecie, wygłaszając w Sitii (gr. Σητεία) inauguracyjne przemówienie w stylu amerykańskich wieców wyborczych. Potem zajrzał do Rethimna (gr. Ρέθυμνο), a w tym tygodniu odwiedzi także Chanię i Kissamos. Także Aleksis Tsipras, przewodniczący opozycyjnej SYRIZY umieścił Kretę na pierwszym miejscu swojej wyborczej podróży. SYRIZA odnotowała bowiem spadek poparcia względem poprzednich wyborów we wszystkich czterech prefekturach. Szykuje się więc gorący początek sezonu letniego z walką o samodzielne rządy w greckim parlamencie.
Raport sejsmiczny
Ubiegły tydzień był nieco spokojniejszy pod względem trzęsień ziemi. Odnotowano wyłącznie dwa wstrząsy o niedużej sile. Pierwszy z nich wystąpił we wtorek 23 maja 49 kilometrów na północ od Heraklionu. Wstrząs miał siłę 3,5 stopni w skali Richtera, a jego głębokość wynosiła niecałe 12 kilometrów. Drugi natomiast odnotowano około 7 kilometrów na północny-wschód od Dobrych Portów (gr. Καλοί Λιμένες), czyli w miejscu gdzie dwa tygodnie temu wystąpiło kilkanaście średnio silnych trzęsień ziemi. Ostatni wstrząs miał siłę zaledwie 3,2 stopni w skali Richtera, ale to wskazuje, że obszar ten wciąż jest aktywny sejsmicznie.
Na kolejny przegląd zapraszamy już za tydzień! Καλή Εβδομάδα! Udanego tygodnia!
