Jak wielokrotnie podkreślaliśmy, najlepszym sposobem na dogłębne poznanie kreteńskiego interioru jest wypożyczenie samochodu. Jednak co, jeżeli z różnych przyczyn nie możecie, lub nie chcecie tego robić? W takim wypadku zostaje Wam komunikacja miejska i międzymiastowa. Warto jednak odłożyć na bok polskie doświadczenia z transportem zbiorowym – wtedy będzie Wam nie tylko łatwiej przestawić się na kreteńskie realia, ale także zaoszczędzicie sobie wielu nerwów!
Spis treści
Komunikacja miejska
Komunikacja miejska (gr. Αστικά Λεωφορεία) na Krecie ogranicza się w zasadzie do dwóch największych miast wyspy. Tylko tam funkcjonują dotowane przez gminy przedsiębiorstwa, które przewożą pasażerów po mieście i przedmieściach. Oczywiście, najbogatszą siatkę połączeń znajdziecie w stolicy wyspy – Heraklionie (gr. Ηράκλειο), skąd komunikacją miejską dojedziecie także do pobliskiego pałacu w Knossos (gr. Κνωσός). Bardzo dobry rozkład jazdy oferują także autobusy w Chanii (gr. Χανιά), gdzie bez trudu dotrzecie z miasta do lotniska, czy portu w Soudzie (gr. Σούδα).
- Komunikacja miejska w Heraklionie – https://astiko-irakleiou.gr/
- Komunikacja miejska w Chanii – https://chaniabus.gr/
Autobusy komunikacji miejskiej są względnie nowe, większość z nich wyposażona jest w klimatyzację i system dynamicznej informacji pasażerskiej (tablice informujące o kolejnym przystanku). Bazując na naszym doświadczeniu (głównie z Chanii), autobusy trzymają się swojego rozkładu jazdy a podróż nimi jest szybka, wygodna i względnie tania (w porównaniu z taksówkami).
Komunikacja miejska w Heraklionie
Podobnie jak w Polsce, w każdym z tych miast obowiązuje oddzielny bilet, taryfa przewozów i rozkład jazdy. W Heraklionie, miasto zostało podzielone na dwie strefy: A i B. Strefa A to śródmieście, natomiast strefa B to przedmieścia i sąsiednie miejscowości. Cena biletu, zależy od strefy w której będziecie się poruszać, a także od tego gdzie ów bilet zakupicie. Możecie to zrobić w stacjonarnych punktach sprzedaży (np. wybranych kioskach), lub u kierującego pojazdem, jednak tak będzie drożej.
Komunikacja miejska w Chanii
Komunikacja miejska w Chanii została skonstruowana w podobny sposób. Miasto i jego przedmieścia także podzielono na dwie strefy (A i B), od których zależy cena biletu. Nie znajdziecie tutaj jednak biletów całodniowych, a ceny biletów studenckich zależą od tego, czy studiujecie w greckiej uczelni, czy też jesteście słuchaczami uniwersytetów w krajach Unii Europejskiej.
Komunikacja międzymiastowa
Komunikację międzymiastową (gr. Κοινά Ταμεία Εισπράξεων Λεωφορείων), zwaną popularnie KTEL (od greckiego skrótu ΚΤΕΛ jej nazwy), można w pewnym uproszczeniu porównać do dawnej polskiej Państwowej Komunikacji Samochodowej PKS. Ponieważ na Krecie nie ma pociągów (jeszcze!) to komunikacja zbiorowa jest jedynym sposobem pokonywania większych dystansów pomiędzy poszczególnymi częściami wyspy dla niezmotoryzowanych mieszkańców i turystów. Dlatego siatka połączeń jest dość bogata i autobusy docierają niemalże wszędzie (choć do mniejszych miejscowości i wsi raz dziennie, albo i rzadziej).
Autobusy KTEL są bardzo nowoczesne. Z racji klimatu standardem jest sprawna (czasem nawet za bardzo) klimatyzacja i przyciemniane szyby, a wygodne (często rozkładane) fotele pozwalają na komfortową podróż nawet na większych dystansach. Dodatkowo, większość pojazdów posiada tablice świetlne informujące o kierunku jazdy (w języku angielskim i greckim), a o najbliższym przystanku pasażerów najczęściej powiadamia kierowca używając pokładowego nagłośnienia.
Bilety na przejazd komunikacją międzymiastową możecie nabyć w kasach na dworcach lub u załogi autokaru (zwyczajowo dwuosobowej – kierowca i konduktor). Co do samych dworców, to pamiętacie, jak na początku tego wpisu prosiliśmy o pozbycie się z głowy wzorców z naszego, polskiego podwórka? Na Krecie, słowo dworzec to często nadużycie. Szczególnie w mniejszych miejscowościach (np. Paleochorze – gr. Παλαιόχωρα) ów dworzec to po prostu malutki sklepik przy ulicy, gdzie na krzesełku siedzi kasjer i sprzedaje bilety. Nie szukajcie więc „wypasionych”, nowoczesnych przeszklonych gmachów z podziemnymi przystankami! Czasami (np. na wsiach) w ogóle nie funkcjonuje osobne pomieszczenie dworca, a bilety kupuje się w pobliskim sklepie spożywczym, kiosku, czy wypożyczalni samochodów. O miejsce sprzedaży warto zapytać mieszkańców – oni najlepiej wskażą Wam drogę.
Korzystając z kreteńskiej komunikacji międzymiastowej dokładnie przestudiujcie rozkład jazdy! Nie wszystkie autobusy zatrzymują się na każdym przystanku. Przystanki w małych miejscowościach lub wsiach często są domyślnie traktowane jako „przystanki na żądanie”. Jeżeli będziecie chcieli na takim przystanku wysiąść, to kiedy kierowca zapowie zbliżanie się do niego, warto wstać i ustawić się przy drzwiach. Jeżeli z kolei czekacie na przystanku, to wyraźnie zasygnalizujcie kierowcy chęć wejścia do pojazdu (np. machając ręką). Inaczej pojazd może Was minąć, a Wy, w najgorszym przypadku będzie czekać dobę na kolejny kurs!
O punktualności greckich środków transportu zbiorowego można by napisać książkę – a przynajmniej tak wynika z forów i grup dyskusyjnych. Jednak nasze doświadczenia są nieco inne. Zasadniczo, kreteński KTEL trzyma się rozkładu jazdy. Szczególnie na trasach łączących największe miasta, czy prowadzących do ważnych atrakcji turystycznych (choćby trasa do Kissamos – gr. Κίσσαμος gdzie podróżują turyści płynący dalej na Balos – gr. Παραλία Μπάλος). Niewielkie opóźnienia mogą się zdarzyć, choć z reguły nie wynikają one z opieszałości kierowcy, a aktualnej sytuacji drogowej. Nieco inaczej jest na trasach, którymi z reguły nie podróżują turyści. Tam może się zdarzyć, że kierowca nieco dłużej zagada się z mieszkańcami wsi i w dalszą trasę wyruszy z opóźnieniem.
Komunikację międzymiastową na Krecie obsługują dwie spółki podległe głównemu organizatorowi (KTELowi):
- KTEL Heraklion – Lasithi – https://www.ktelherlas.gr/
- KTEL Chania – Rethimno – https://www.e-ktel.com/
Komunikacja międzymiastowa (Heraklion – Lasithi)
Korzystając z pojazdów tej spółki możecie poruszać się od zachodnich krańców prefektury Heraklion (gr. Νομός Ηρακλείου) do samej Sitii (gr. Σητεία), przez m.in. Agios Nikolaos (gr. Άγιος Νικόλαος) i Ierapetrę (gr. Ιεράπετρα). Siatka połączeń jest bardzo bogata (szczególnie na trasie łączącej stolicę z Hersonissos – gr. Χερσόνησος i Malią – gr. Μάλια). W części autobusów (najczęściej w morskim kolorze) poza typowymi wygodami o których pisaliśmy wcześniej znajdziecie także darmowe wi-fi. Cena biletu zależy od dystansu który chcecie pokonać. Poniżej prezentujemy przykładowe ceny za kilka popularnych tras w 2023 roku.
W autobusach komunikacji międzymiastowej obowiązują podobne zniżki jak w komunikacji miejskiej. Dzieci mogą liczyć na bilet ulgowy (ze zniżką 50%) natomiast studenci (pod warunkiem że posiadają ważną legitymację studencką zarejestrowaną w greckiej uczelni w ramach programu Erasmus) otrzymają zniżkę w wysokości 25%.
Komunikacja międzymiastowa (Chania – Rethimno)
Flota tego przewoźnika liczy prawie 250 nowoczesnych pojazdów (głównie białych i kremowych), którymi dojedziecie od Rethimna, aż do Paleochory, przez między innymi Chanię i Kissamos. Jeżeli wybieracie się do wąwozu Samaria (gr. Φαράγγι της Σαμαριάς) to także będziecie podróżować właśnie tymi liniami (skądinąd świetnie zorganizowanymi z promami płynącymi do Sougii – gr. Σούγια). Podobnie jak w poprzednim przypadku tutaj także cena za bilet zależeć będzie od pokonanej odległości.
Także zniżki na przejazd są analogiczne do tych, obecnych u przewoźnika KTEL Heraklion – Lasithi. Warto natomiast wspomnieć, że spółka KTEL Chania – Rethimno obsługuje również komunikację miejską w Rethimnie. Miasto podzielone zostało na trzy strefy (A, B i C) a rozkład jazdy najdziecie na stronie internetowej przewoźnika. Jeżeli dużo podróżujecie po tym mieście, możecie zakupić bilet miesięczny w cenie: 60 euro (strefa A), 82 euro (strefa A i B), lub 109 euro (wszystkie strefy).
Podsumowanie
Jeżeli nie chcecie wypożyczać samochodu na Krecie, boicie się jeździć w nieznanym miejscu lub po prostu nie macie prawa jazdy, to chcąc zwiedzać wyspę, musicie skorzystać z usług komunikacji zbiorowej. Nie ma się jednak czego obawiać – działa ona (z reguły) świetnie, autobusy są wygodne a siatka połączeń bardzo bogata. Ceny za przejazd są atrakcyjne, choć przy większej grupie (np. czteroosobowej rodzinie) łączny koszt przejazdu (np. z Chanii do Rethimna) będzie bardzo zbliżony (a czasami nawet wyższy) niż kwota za wypożyczenie samochodu. Warto wziąć to pod uwagę przy planowaniu swoich kreteńskich wakacji.
Dodatkowo, nie zostawiajcie na ostatnią chwilę planowania swoich podróży. Poświęćcie czas i przestudiujcie rozkłady jeszcze w domu, a najlepiej je sobie wydrukujcie. Przeglądanie tabel (które najczęściej nie są responsywne) na ekranie telefonu komórkowego nie należy do przyjemnych i łatwo nie dostrzec pewnych szczegółów. Szczególnie, jeżeli chcecie wybrać się do mniejszych miast lub wsi, gdzie Wasze niedopatrzenie może kosztować nocleg na plaży, w oczekiwaniu na kolejny autobus! Przyjemnej podróży!
Super wpis, ale czy dobrze rozumiem że bilety u kierowcy są droższe niż w sklepiku? Czy wiesz może jaki jest koszt przejazdu dziecka niespełna 2 lata + wózek? Pozdrawiam 🙂
Dzięki za bardzo przydatne info!
Ze swojej strony mogę dodać, że KTEL odpowiada na maile i robi to sprawnie i rzeczowo.
Kilkakrotnie pisałam po angielsku na [email protected] z pytaniami, jak długo jedzie autobus z miasta X do miasteczka Y (w rozkładach znajdziemy zwykle tylko godzinę odjazdu z dworca/przystanku 0, więc jeśli ktoś łapie autobus na trasie, musi sobie wyliczyć prawdopodobną godzinę) i czy zatrzymuje się na przystanku takim a takim i dostawałam odpowiedź w ciągu max kilku godzin, a czasem nawet po kilku minutach.
Super! My akurat nie musieliśmy nigdy z KTELem kontaktować się mailowo, ale dzięki za informację. Na pewno przyda się innym Kretomaniakom!