Ciekawostki

17 listopada przypada rocznica masowych i tragicznych w skutkach protestów przeciwko reżimowi wojskowej Junty Pułkowników (gr. Στρατιωτική δικτατορία), która rządziła Grecją w latach 1967-1974. 14 listopada 1973 roku, w piątą rocznicę śmierci trzykrotnego premiera Grecji Georgiosa Papandsreu (gr. Γεώργιος Παπανδρέου) kilka tysięcy studentów Politechniki Ateńskiej (gr. Πολυτεχνείο Αθηνών) rozpoczęło strajk na terenie kampusu uczelni. W nocy z 16 na 17 listopada przeciwko studentom wysłano wojsko, które sforsowało bramę Politechniki…

Dzień Oxi (gr. Ημέρα του Όχι) lub rocznica „Nie” (gr. Επέτειος του Όχι) to nie tylko jedno z dwóch najważniejszych świąt państwowych w Grecji (obok Święta Niepodległości z 25 marca), ale przede wszystkim szczególny dzień dla Greków, upamiętniający narodowy protest przeciwko żądaniom faszystowskich Włoch. Jak pewnie zauważyliście, także przy okazji Święta Niepodległości, Grecy nie celebrują szczęśliwych zakończeń, a trudne początki. Wynika to z tego, że dla Greków najważniejsze jest zaangażowanie się, zdolność…

15 sierpnia jest bardzo ważnym świętem dla wyznawców prawosławia (niemalże najważniejszym – zaraz po święcie Paschy). Zaśnięcie Bogurodzicy (gr. Η Κοίμηση του Θεοτόκου), nazywane jest przez wielu Greków „letnią Wielkanocą (gr. το Πάσχα του καλοκαιριού) lub po prostu świętem piętnastego sierpnia (gr. Δεκαπενταύγουστος). Zostało ustanowione już w IV wieku i jest ostatnim z dwunastu wielkich świąt Kościoła prawosławnego1 obchodzonych w roku liturgicznym. Katolicy również świętują ten dzień, pod nazwą Wniebowzięcia Najświętszej Maryi…

Wielkanoc, to najważniejsze święto kościelne w Grecji. Niemal wszyscy Grecy należą do Autokefalicznego Kościoła Ortodoksyjnego, stąd skala przygotowań do świąt obejmuje tu cały kraj. Wiąże się z nimi wiele tradycji, niezwykle różniących się od miejsca w którym są kultywowane. Niektóre zwyczaje są bardzo popularne np. na Korfu (gr. Κέρκυρα), za to na Krecie (gr. Κρήτη) będą w ogóle nieznane. Dlatego w tym okolicznościowym wpisie będziemy mówić o tych tradycjach, które obecne są przede…

25 marca Grecja obchodzi jedno z najważniejszych świąt państwowych i kościelnych – Święto Niepodległości (gr. Εθνική επέτειος Ελλάδας), upamiętniające wyzwolenie się po prawie czterystu latach z niewoli tureckiej. Obchody państwowe łączą się z obchodami kościelnego Święta Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Od czasu zdobycia Konstantynopola w 1453 roku i ostatecznego upadku Cesarstwa Bizantyjskiego, tereny zamieszkałe przez Greków weszły w skład imperium osmańskiego, będąc jedną z głównych jego części. Pomimo wielu wieków…

Dziś (18 marca) wypada w Grecji Czysty Poniedziałek – gr. Καθαρά Δευτέρα (czyt. Kathara Deftera). Jego nazwa ma symbolizować duchowe i cielesne oczyszczenie przed Paschą, choć większość sądzi, że raczej ma związek z greckimi gospodyniami, które właśnie dziś rozpoczynały wielkie domowe porządki. Szczególnie dokładnie myta była kuchnia, aby usunąć pozostałości po tłustych, karnawałowych daniach.  W tradycji Kościoła Prawosławnego jest to pierwszy dzień Wielkiego Postu (gr. Μεγάλη Σαρακοστή), trwającego nieprzerwanie…

My w Polsce o tłustym czwartku zdążyliśmy już zapomnieć, ale Grecy świętują go właśnie dziś. W tym roku bowiem grecki tłusty czwartek – tsiknopempti (gr. η Τσικνοπέμπτη) czyli dosłownie wędzony (dymny) czwartek – wypada niemalże w połowie naszego Wielkiego Postu. Tsiknopempti w greckim kalendarzu znajduje się zawsze w drugim tygodniu karnawału nazywanego po grecku apokries (gr. οι Απόκριες) co oznacza dosłownie odchodzić od mięsa – από κρέας, a jego data jest ruchoma i zależy od terminu Paschy,…

10 stycznia 2023 roku w prywatnym szpitalu w Atenach (gr. Αθήνα) w wieku 82 lat zmarł Konstantyn II (gr. Κωνσταντίνος Β΄) ostatni król Hellenów, panujący w latach 1964-1973. Jego rządy przypadły na okres junty czarnych pułkowników a jego panowanie zakończyli obywatele Grecji, którzy w referendum zagłosowali za rezygnacją z monarchii. Ostatnie dni życia spędził w ciężkim stanie na oddziale intensywnej terapii medycznej, po przebytym niedawno udarze mózgu. Konstantyn z dynastii Glücksburgów urodził się 2 czerwca…