Międzynarodowy Dzień Języka Greckiego

Dzisiaj – 9 lutego, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Greckiego (gr. Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας). Został on ustanowiony dopiero 7 lat temu – w 2017 roku dla uczczenia wkładu języka greckiego w naukę, kulturę i literaturę. Data ta nie jest absolutnie przypadkowa. 9 lutego przypada bowiem rocznica śmierci Dionizosa Solomosa (gr. Διονύσιος Σολωμός) – twórcy poematu “Hymn do wolności”, którego słowa w 1864 roku stały się hymnem państwowym Grecji. Warto tu wspomnieć że poemat Solomosa jest nie byle jaki – składa się bowiem z aż 158 zwrotek, co czyni go oficjalnie najdłuższym hymnem państwowym na świecie! Poniżej znajdziecie link do jednego z moich ulubionych wykonań greckiego hymnu narodowego, które mogliśmy usłyszeć podczas Olimpiady w Vancouver w 2010 roku.

Ύμνος εις την Ελευθερίαν	Hymn do wolności
Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν Κοψη	Rozpoznaję Cię po cięciu
τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή,	szabli budzącym respekt, podziw (przerażenie)
σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψι,	Rozpoznaję Cię po spojrzeniu
ποὺ μὲ βία μετράει τὴν γῆ.	Co z przemożną mocą mierzy Ziemię

Ἀπ’ τὰ κόκκαλα βγαλμένη	Ze świętych (czcigodnych) kości
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,	(dawnych) Hellenów zrodzona
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,	I jak dawniej pełna męstwa,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!	Witaj! O witaj nam Wolności!

Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Greckiego, wszystkim znającym lub dopiero uczącym się języka greckiego serdeczne Χρόνια πολλά!

A dla miłośników języka greckiego kilka łamańców językowych:

Ο παπάς ο παχύς έφαγε παχιά φακή. Γιατί παπά παχύ έφαγες παχιά φακή;
Tłumaczenie: Gruby kapłan zjadł grubą soczewicę. Dlaczego gruby kapłanie zjadłeś grubą soczewicę?
Μια πάπια, μα ποια πάπια; Μια πάπια με παπιά.
Tłumaczenie: Jedna kaczka, ale która kaczka? Ta kaczka z kaczkami.
Κούπα Κουπακόκουπα.
Tłumaczenie: Kubek kubeczkowaty
Μια τίγρη με τρία τιγράκια.
Tłumaczenie: Tygrysica z trzema tygrysiątkami.
Άσπρη πέτρα ξέξασπρη κι απ’ τον ήλιο ξεξασπρότερη.
Tłumaczenie: Biała skała cała biała a od słońca jeszcze bielsza.

a także kilka przydatnych zwrotów frazeologicznych, których znaczenie znacznie różni się od tego, które wynika ze składających się na nie słów:

Δεν θ’αργήσω.
Tłumaczenie: [dosłownie] Nie spóźnię się. [ogólnie przyjęte w języku] Nie wrócę późno.
Przykład: Απόψε πάω στο σινεμά. Δεν θ’αργήσω. [tłumaczenie: Dziś wieczorem idę do kina. Nie wrócę późno].
Στο διαόλου τη μάνα.
Tłumaczenie: [dosłownie] Do diabła z matką. [ogólnie przyjęte w języku] Na końcu świata (bardzo daleko).
Przykład: Που μένει ο Πέτρος; Στο διαόλου τη μάνα. [tłumaczenie: Gdzie mieszka Piotr? Na końcu świata.]
Αν έχεις νύχια, ξύνεσαι.
Tłumaczenie: [dosłownie] Jak masz paznokcie, to się drapiesz. [ogólnie przyjęte w języku] Jak masz władzę (pieniądze), to możesz (coś zrobić).
Przykład: Ο Πέτρος κέρδισε ένα συμβόλαιο για την κατασκευή του δρόμου. Αν έχεις νύχια, ξύνεσαι. [tłumaczenie: Piotr zdobył kontrakt na budowę drogi. Jak masz władzę, to możesz…].
Άκου να δεις.
Τłumaczenie: [dosłownie] Posłuchaj, żeby zobaczyć. [ogólnie przyjęte w języku] Co ty nie powiesz.
Przykład: Ξέρεις ότι η Μαρία έχει νέα δουλειά; Άκου να δεις. [tłumaczenie: Wiesz, że Maria ma nową pracę? No co ty nie powiesz…]