Najnowsze wiadomości z Krety, zebrane w jednym miejscu, czyli nasz autorski przegląd kreteńskiej prasy – tydzień 21 (20.05 – 26.05.2024)
Spis treści
Plażowa rzeczywistość 2024
Nowe warunki jakie obowiązują w tym roku w zakresie eksploatacji greckich wybrzeży i pierwsze dni działania aplikacji MyCoast pokazały, że trudno jest zmienić rzeczywistość urzędowymi przepisami.
Na początek warto przypomnieć, co zmieniło się w greckich przepisach w 2024 roku. Od stycznia obowiązują bowiem nowe warunki komercyjnego udostępniania przez gminy wybrzeża pod wynajem na beach bary, strefy sportów wodnych czy po prostu miejsca plażowego wypoczynku, z leżakami i parasolami. Co dokładnie mówią przepisy?
- Co najmniej 50% powierzchni plaży musi pozostać niezagospodarowane i jednocześnie powierzchnia zajmowana przez jednego koncesjonariusza nie może przekraczać 500 metrów kwadratowych.
- Miejsca wypoczynku z parasolami mogą zajmować maksymalnie 60% przydzielonej koncesjonariuszowi powierzchni. W obszarach chronionych w ramach programu NATURA 200 powierzchnia zajęta przez parasole i leżaki nie może przekroczyć 30%.
- Odległość pomiędzy koncesjonariuszami musi wynosić co najmniej 6 metrów (po trzy metry z każdej strony), lub 4 metry w przypadku odległości pomiędzy koncesjonariuszem a budynkiem. Odległość miejsc wypoczynku z parasolami i leżakami od brzegu morza musi wynosić co najmniej cztery metry.
- Niezależnie od stopnia zajętości plaży przez koncesjonariuszy społeczeństwo ma mieć zapewniony swobodny, niezakłócony i bezpieczny dostęp do brzegu morza i plaży, oraz stref dla osób niepełnosprawnych.
- Najemca ma obowiązek utrzymywania czystości na udostępnionym mu terenie plaży.
- Każdy koncesjonariusz musi w widocznym miejscu umieścić tablicę informacyjną ze szczegółami udzielonej mu koncesji.
Według Ministerstwa Finansów w całej Grecji udzielonych jest w tej chwili ponad 6 400 koncesji. Kluczową kwestią jest jednak to, kto będzie sprawdzał czy warunki umów najmu są respektowane. Zarówno gminy, jak i organy centralne przyznają – nie mamy wystarczającej liczby pracowników, których moglibyśmy oddelegować do sprawdzania koncesjonariuszy. Kontrolowania nie ułatwia także fakt, że koncesjonariusze którzy zawarli umowy najmu przed wejściem w życie nowelizacji przepisów podlegają przepisom z poprzedniej ustawy. A to oznacza, że w praktyce nowe przepisy w pełni wejdą w życie dopiero za dwa lata, kiedy najdłuższe umowy najmu, zawarte jeszcze w 2023 wygasną. Wynika to z maksymalnej długości umowy najmu, która zgodnie z greckimi przepisami wynosi trzy lata.
Jak donoszą greckie media już w tej chwili do różnych organów administracji publicznej wpłynęło ponad 600 skarg na łamanie postanowień nowej ustawy. Składanie owych skarg ułatwia nowa aplikacja mobilna MyCoast, dzięki której każdy – zarówno obywatel Grecji jak i turysta – może na bieżąco sprawdzić jaki dokładnie obszar plaży państwo wynajęło koncesjonariuszowi. Dzięki temu, jeżeli będąc na plaży zobaczy że najemca zbyt ekspansywnie rozłożył swoje parasole i leżaki, może natychmiast, w aplikacji zgłosić to właściwej gminie. W tej chwili aplikację MyCoast pobrało ponad 15 000 osób. Spośród złożonych już 600 skarg, około 100 dotyczy Cyklad, 82 złożono na Dodekanezie, 71 na półyspie Chalcydyckim i Wschodniej Attyce, oraz 61 na Korfu. Na Krecie wpłynęło dotychczas 40 skarg, z czego 21 w Heraklionie (gr. Ηράκλειο) i 19 w Chanii (gr. Χανιά).
Aby złożyć skargę w aplikacji trzeba znajdować się w odległości maksymalnie 10 kilometrów od plaży. To zabezpieczenie przed zasypywaniem skargami plaż, na których osoby użytkujące aplikację nawet się nie pojawiły. Dodatkowo, aplikacja umożliwia jedynie podgląd aktywnych umów najmu. Jeżeli więc posiadacz aplikacji jest na plaży na której znajdują się leżaki i parasole, które rozstawiono zupełnie nielegalnie, bez posiadania ważnej koncesji, to takiej sytuacji nie może zgłosić bezpośrednio w aplikacji. W takim przypadku – jak radzą urzędnicy Ministerstwa Turystyki – turysta powinien złożyć skargę bezpośrednio: na posterunku Policji, lub w Urzędzie Gminy.
Niezależnie od aplikacji, nowe przepisy spowodują że greckie plaże nieco odetchną od nadmiaru leżaków i parasoli, a tym samym od nadmiaru turystów. Turyści jednak, powinni się spodziewać że trudniej będzie znaleźć wolny leżak a jego cena z pewnością wzrośnie – bo mniejsza liczba leżaków, to mniejszy zarobek dla ich właściciela. W niektórych miejscach Krety już teraz widać wzrosty cen (średnio o kilka euro), a szczyt sezonu turystycznego wciąż przed nami.
Laguna Balos w ogniu protestów
Pozostańmy jeszcze przez chwilę przy temacie plaż i ich zagospodarowaniu. Stowarzyszenie Agencji Turystycznych i Biur Podróży protestuje przeciwko rządowym decyzjom ograniczającym dostęp do plaży w Lagunie Balos (gr. Λιμνοθάλασσα Μπάλου).
Pomimo powszechnego zrozumienia dla konieczności ochrony bioróżnorodności laguny Balos i ograniczenia liczby odwiedzających ją turystów kreteńskie biura podróży protestują przeciwko usunięciu drewnianego pomostu oraz wprowadzonemu zakazowi schodzenia na ląd pasażerów małych jednostek pływających. Decyzje te to pokłosie wspólnego rozporządzenia ministerstw: Gospodarki Narodowej i Finansów oraz Środowiska i Energii. Wspomniany dokument mówi: prywatne łodzie przewożące gości do laguny Balos zakotwiczają w odległości od 300 do 400 metrów od wybrzeża. Biura podróży twierdzą, że ograniczy to dostęp do plaży, gdyż tylko osoby pełnosprawne i umiejące pływać będą w stanie dopłynąć z łodzi do statku i z powrotem. W związku z tym, zarząd Stowarzyszenia wystosował list do Ministerstw z prośbą, o przywrócenie drewnianego pomostu umożliwiającego bezpieczne schodzenie na ląd turystów przypływających do laguny małymi jednostkami.
Śnieg na Psiloritis stopił się wcześniej niż kiedykolwiek
Ostatnie zaspy na Psiloritis (gr. Ψηλορείτης) przypominają, że rozpoczęło się już greckie, gorące lato. W tym roku jeszcze w maju, chociaż z reguły powinno się to dziać w drugiej połowie czerwca. Śnieg stopniał szybciej niż kiedykolwiek, a to oznacza, że lato będzie gorące i suche.
Lotnisko w Kasteli ukończone w 35%
Reporteży telewizji CRETE TV udali się na okresową kontrolę postępu prac na budowie nowego lotniska w Kasteli (gr. Καστέλι). Jak powiedzieli im przedstawiciele odpowiedzialnego za budowę konsorcjum GEK TERNA-GMR, ukończono już 1/3 całego projektu.
Najnowszy harmonogram prac zakłada, że jeden z najważniejszych dla greckiego rządu projektów zostanie oddany do użytku w lutym 2027 roku, otwierając nowe perspektywy dla branży turystycznej na największej greckiej wyspie. Port lotniczy ma jednak zostać uruchomiony wcześniej, bo już w sierpniu 2026 roku, kiedy rozpoczną się jego testy, a do budynków terminali wprowadzać się będą ich najemcy.
Zgodnie z planem, za około dwa miesiące zakończyć się mają prace betoniarskie w budynku terminalu. Ukończony został już pierwszy jego poziom, a w tej chwili budowane jest drugie piętro, które sprawi że budynek osiągnie całkowitą wysokość 23 metrów. Wybudowano także fundamenty pod wieżę kontroli ruchu lotniczego. Póki co stoi tam olbrzymi dźwig, który podniesie wysoką na prawie 50 metrów konstrukcję wieży. Na budowie każdego dnia pracuje około 850 osób, a konsorcjum GEK TERNA-GMR nieustająco poszukuje kolejnych chętnych do pracy.
Postępują także prace na budowie nowej drogi, łączącej trasę narodową z lotniskiem w Kasteli. Aby dojechać do lotniska powstanie tunel, łączący trasę narodową z drogą prowadzącą do lotniska, dzięki któremu nie ulegnie zniszczeniu przebiegający tuż obok autostrady strumień. Ochrona tego cieku wodnego została wymuszona przez władze Regionu Krety na wykonawcach połączenia drogowego. Jednocześnie władze Krety i gmina Fajstos (gr. Δήμος Φαιστού) podkreślają, że do lotniska musi być także dobry dojazd od strony Messary (gr. Μεσσαρά).
Platan w Krasi wymaga pomocy
Gmina Hersonissos (gr. Δήμος Χερσονήσου) wraz z mieszkańcami wioski Krasi (gr. Κράσι) apelują o pomoc i ratunek dla historycznego platana, rosnącego w centrum wsi. Zdaniem badaczy, jego stan jest nienajlepszy.
Badania największego platana w Grecji na zlecenie gminy Hersosnissos przeprowadził emerytowany profesor Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach, Theoharis Zagas. Z jego ekspertyzy wynika, że platan ma duże rany, jego stabilność w znaczącym stopniu jest osłabiona, a system korzeniowy w wielu miejscach obumarł. To największy platan jaki badałem w swojej karierze naukowej. Obwód jego pnia to ponad 15 metrów a jego średnica to ponad pięć metrów. Jednak jego wielkość nie gwarantuje mu stabilności. Jest wiele niepokojących objawów, takich jak duże rany – zagłębienia w pniu i gałęziach, które obumierają. Te rany muszą być na bieżąco opatrywane. Uszkodzone gałęzie należy usunąć.
W przeszłości, w cieniu gigantycznego platana goszczono między innymi Nikosa Kazantzakisa. Dziś jednak – zgodnie z radą profesora Zagasa – kilkuset letnie drzewo należałoby ogrodzić, zapewnić mu bezpieczeństwo. Na pniu drzewa widoczne są ślady wspinania się zwiedzających – dodał profesor. Dodatkowo, profesor radzi usunięcie części chodnika i jezdni bezpośrednio przy drzewie tak, aby zapewnić jego korzeniom większą przestrzeń życiową.
Obchody 83 rocznicy bitwy o Kretę
We wtorek, 21 maja w Heraklionie odbyły się główne obchody upamiętniające 83 rocznicę bitwy o Kretę, czyli ataku wojsk III Rzeszy na wyspę.
Przez trzynaście dni armia grecka i nasi sojusznicy z Wielkiej Brytanii, Nowej Zelandii i Australii, a także setki Kreteńczyków dzielnie stawiali opór inwazji najpotężniejszej wówczas siły militarnej. Wieść o niezrównanym bohaterstwie Kreteńczyków rozeszła się następnie po całym świecie, napełniając nadzieją i odwagą wszystkie armie toczące wojnę przeciwko III Rzeszy – mówił Minister Rozwoju Wsi i Żywności Lefteris Avgenakis, który reprezentował Rząd podczas obchodów. W stolicy Krety obchody rozpoczęły się już o ósmej rano, kiedy uroczyście podniesiono flagi Grecji i jej sojuszników. Później, o godzinie 10:30 nabożeństwo w kościele św Minosa odprawił Najprzewielebniejszy Arcybiskup Krety, Eugeniusz. Po nim, rządowe delegacje przeszły pod pomnik upamiętniający ofiary Bitwy o Kretę, gdzie złożono wieńce, odegrano hymn i uczczono poległych minutą ciszy. Podobne uroczystości odbywały się także w Kissamos (gr. Κίσσαμος), Chanii, oraz Hersonissos (gr. Χερσόνησος).
Uczestników obchodów rocznicy największej operacji desantowej w historii wojskowości w Chanii szczególnie urzekł imponujący program akrobacji powietrznych w wykonaniu eskadry Red Arrows Brytyjskich Sił Powietrznych. Tysiące greckich i zagranicznych gości zgromadzonych w porcie weneckim w Chanii podziwiało dwadzieścia trzy imponujące figury wykonane przez „Czerwone Strzały” w ciągu prawie półgodzinnego powietrznego widowiska.
Jaskinia Dikte zamknięta dla turystów?
Ministerstwo Kultury oraz Uząd Paleoantropologii i Speologii nakazał gminie Oropedi Lasithi (gr. Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου) zamknięcie jaskini Dikte (gr. Σπήλαιο Δικταίου Άντρου) zwanej także jaskinią Psychro (gr. Σπήλαιο Ψυχρό). Zamknięcie groty ma potrwać jedenaście miesięcy.
Zgodnie z doniesieniami gazety Nea Kriti Urząd ds. Zabytków gminy Oropedi Lasithi otrzymał w minionym tygodniu pismo, w którym jednostki władzy centralnej piszą: należy podjąć niezbędne kroki w celu wstrzymania eksploatacji jaskini tak, aby prace związane z zabezpieczeniem skalistych zboczy mogły ruszyć jak najszybciej. Należy wziąć pod uwagę, że prace te uwzględnione są w pakiecie innych projektów mających na celu poprawę dostępności i unowocześnienie infrastruktury jaskini Dikte. Pakiet projektów o którym pisze Ministerstwo to m.in. budowa słynnej kolejki linowej, częściowo współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Planu Odbudowy.
Gmina Oropedi Lasithi wiedziała oczywiście o przygotowanych projektach, jednak wszystkich zaskoczył termin ich przeprowadzenia. Nikt nie spodziewał się bowiem tego, że jedna z największych atrakcji turystycznych tego regionu zostanie zamknięta w środku najwyższego sezonu turystycznego. Nie trzeba chyba tłumaczyć, że scenariusz w którym jaskinia przez cały sezon letni będzie nieczynna będzie niezwykle bolesny dla całego lokalnego biznesu turystycznego. Skąd jednak ten pośpiech w ministerstwach?
Projektowi zabezpieczenia ścian jaskini Dikte rząd centralny nadał status „pilny”, a to oznacza, że przy wyborze wykonawcy prac zastosowano najszybszą procedurę udzielenia zamówienia publicznego z pominięciem pewnych (niezbędnych w innych procedurach) trybów, dokumentów i szerszego rozeznania rynku. De facto, wybrany przez Ministerstwo Kultury wykonawca prac podpisał już umowę, która także jego wiąże terminem zakończenia remontu. Termin ten, to właśnie jedenaście miesięcy od daty podpisania umowy. Biorąc pod uwagę możliwość, że warunki atmosferyczne panujące w miesiącach zimowych mogą spowodować opóźnienia w realizacji umowy, rozpoczęcie prac stało się nadzwyczaj pilne.
Jedno jest pewne, gmina Oropedi Lasithi zamierza dalej boksować się z ministerstwami o przesunięcie terminu prac, choć na bazie dostępnych informacji jest wyraźnie widoczne, że płaskowyż Lasithi (gr. Οροπέδιο Λασιθίου) może pozostać w tym sezonie bez jednej z najważniejszych atrakcji turystycznych.
Raport sejsmiczny
W minionym tygodniu ziemia na Krecie zatrzęsła się dwukrotnie.
Po raz pierwszy wskazówki sejsmografów wychyliły się w poniedziałkowy wieczór (20 maja). Wtedy to, 12 kilometrów na zachód od Falasarny (gr. Φαλάσαρνα) zarejestrowano wstrząs o sile 3,4 stopnia w skali Richtera. Drugi wstrząs miał miejsce w czwartek, 23 maja w godzinach porannych. Sejsmografy zarejestrowały trzęsienie o sile 3,8 stopni w skali Richtera, którego epicentrum znajdowało się około 53 kilometrów na północ od Heraklionu, na głębokości 9,2 kilometra. W żadnym z trzęsień ziemi nikt nie ucierpiał.
Na kolejny przegląd zapraszamy już za tydzień! Καλή Εβδομάδα!
