Przypominający fortecę klasztor Gouverneto (gr. Μονή Γουβερνέτου) był niegdyś jednym z największych monastyrów na Krecie. Dziś to skromny budynek, leżący na północnym skraju półwyspu Akrotiri (gr. Ακρωτήρι), na wysokości 260 metrów n.p.m, tuż obok wejścia do wąwozu Katholiko (gr. Φαράγγι Καθολικού). Od Chanii (gr. Χανιά) dzieli go zaledwie 19 kilometrów, a sąsiadujący z nim okazały monastyr Agia Triada (gr. Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων) skutecznie przyćmiewa jego historię.
Klasztor Gouverneto został wzniesiony w połowie XVI wieku, o czym świadczy napis przy wejściu do twierdzy. Uważa się, że jest to jeden z najstarszych monastyrów na Krecie, i został założony przez mnichów z klasztoru Katholiko (gr. Μονή Καθολικού), którzy musieli przenieść się ze swojej pustelni w obawie przed coraz częstszymi najazdami piratów. Z tego powodu nowa budowla została wzniesiona w stylu fortecznym, z czterema narożnymi, obronnymi basztami oraz świetlikiem nad bramą wejściową, służącym do polewania gorącym olejem każdego nieproszonego gościa. W połowie XVII wieku przeprowadzony spis powszechni ludności świadczył, że klasztor był domem dla przeszło 60 zakonników, co plasowało go w kreteńskiej czołówce. Do jego włości należały rozległe okoliczne ziemie, w tym gaje oliwne z ponad 200 tysiącami drzew. Od 1620 roku klasztor stał się podległy monastyrowi Agia Triada. W czasie powstania w 1821 roku wojska Osmańskie zamordowały część mnichów i zniszczyły monastyr. Już rok później odbudowano większość jego budynków. W czasie II Wojny Światowej klasztor ucierpiał ponownie – stał się siedzibą dla nazistowskich wojsk kontrolujących teren półwyspu. Jego stopniowa odbudowa wciąż trwa, a dziś mieszka tu już tylko kilku mnichów, którzy mówiąc delikatnie – nie przepadają za turystami.
Kompleks klasztorny jest typowy i składa się z prostokątnego dziedzińca, wokół którego rozmieszczono inne budynki – m.in. dwie kaplice poświęcone św. Janowi Pustelnikowi – gr. Άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, oraz Dziesięciu Świętym – gr. Άγιοι Δέκα, którzy w czasach panowania cesarza Decjusza w 250 roku odmówili poświęceniu pogańskiej świątyni, co przypłacili życiem. Poza nimi znajdziemy tu dwupiętrowe cele mnichów, jadalnię, magazyn, a także małe muzeum, mieszczące ikony i przedmioty kultu religijnego. W centralnym miejscu placu stoi kościół klasztorny poświęcony Matce Bożej Anielskiej (gr. Μονή Κυρίας των Αγγέλων). Fasada katolikonu nosi cechy stylu renesansowego, ozdobionego maszkaronami. Świątynia ma kształt krzyża, zwieńczonego kopułą. Jej budowę rozpoczęto jeszcze za czasów panowania wenecjan, jednak ukończono ponad dwa wieki później, już za panowania tureckiego. Dzisiejsze wnętrze kościoła pochodzi głównie z XIX wieku. Warto zwrócić uwagę na jedną ze znajdujących się tam ikon, przedstawiającą św. Jana Pustelnika, uważanego za ojca założyciela zarówno klasztoru Gouverneto jak i Katholiko.
Aby zwiedzić klasztor Gouverneto trzeba wykazać się dużą dawką wytrwałości. Mieszkający tu mnisi nie są entuzjastami ruchu turystycznego w swojej siedzibie. Począwszy od nietypowych godzin otwarcia, poprzez bardzo rygorystyczne podejście do ubioru gości, a kończąc na całkowitym zakazie fotografowania, nagrywania a nawet palenia papierosów. Obok klasztoru znajduje się furta prowadząca do wąwozu i klasztoru Katholiko. Ścieżka wiedzie przez Jaskinię Niedźwiedzią (gr. Σπήλαιο Αρκουδιώτισσας) aż do plaży (a właściwie malowniczej zatoki), w której oczywiście – decyzją mnichów, wszelkie kąpiele są surowo wzbronione. Szczegółowy opis wąwozu i jego atrakcji znajdziecie w poświęconym mu osobnym wpisie. Warto także odwiedzić wspomniany we wstępie klasztor Agia Triada, leżący niecałe 5 kilometrów dalej.
Aby opisać godziny otwarcia Klasztoru Gouverneto musimy poświęcić osobny akapit:
-
od Niedzieli Wielkanocnej do 10 października każdego roku, monastyr jest czynny:
-
w poniedziałki, wtorki i czwartki – od 09:00 do 12:00 oraz od 17:00 do 19:00
-
w soboty – od 09:00 do 12:00 oraz od 17:00 do 20:00
-
w niedziele – od 05:00 do 12:00 oraz od 17:00 do 20:00
-
-
a od 10 października do Niedzieli Wielkanocnej każdego roku zwiedzanie jest możliwe:
-
w poniedziałki, wtorki i czwartki – od 09:00 do 12:00 oraz od 16:00 do 18:00
-
w soboty – od 09:00 do 12:00 oraz od 16:00 do 19:00
-
a w niedziele – od 05:00 do 12:00 oraz od 16:00 do 19:00
-
Wstęp jest płatny i wynosi 2 euro od osoby. Od zwiedzających wymaga się stosownego ubioru – nie są wpuszczane osoby w krótkich spodniach czy spódnicach przed kolano oraz koszulkach bez rękawów. Na te z krótkimi rękawami mnisi patrzą niechętnie, ale odzianych w nie turystów nie odsyłają z kwitkiem.
