Jezioro Kourna (gr. Λίμνη Κουρνά) jest jedynym, naturalnym słodkowodnym jeziorem na Krecie. Znajduje się między zachodnimi zboczami Gór Białych (gr. Λευκά Όρη) a żyzną równiną Georgioupolis (gr. Γεωργιούπολης) – 4 kilometry na północ od wioski (gr. Κουρνάς) i 20 kilometrów na zachód od Rhetimno (gr. Ρέθυμνο). Jak magnes przyciąga okolicznych mieszkańców i turystów swoimi szmaragdowo-turkusowymi wodami. Jego nazwa pochodzi prawdopodobnie od arabskiego słowa kurna oznaczającego jezioro lub łaźnię. W starożytnych rękopisach nazywane jest jeziorem Korissia, ponieważ niedaleko znajdowało się sanktuarium poświęcone Atenie Korissia.
Na Krecie jest wiele słodkowodnych zbiorników wodnych, ale prawie wszystkie są dziełem ludzi. Zimą i wiosną gromadzą wodę, której wówczas nie brakuje, a czasem jest jej nawet za dużo. Chronią więc wsie i miasta przed zalaniem wodami opadowymi, zapewniając niezbędną retencję. Latem, gdy na Krecie większość rzek wysycha, zapasy zebrane wiosną są zbawienne nie tylko dla mieszkańców, ale i dla turystów. Bez dostępu do dużej ilości słodkiej wody masowa turystyka na Krecie nie byłaby możliwa.
Jezioro Kourna na tym tle jest unikatowe. Powstało w sposób naturalny i jest obecnie jedynym tego typu zbiornikiem wodnym na Krecie. W czasach minionych słodka woda wypełniała także jezioro Voulismeni (gr. Λίμνη Βουλισμένη) w Agios Nikolaos (gr. Άγιος Νικόλαος), jednak połączono je sztucznym kanałem z morzem i dziś jezioro pełni rolę niezwykle malowniczej przystani dla jachtów. Kolejną niezwykłą cechą jeziora Kourna jest jego woda, przyjmująca różne odcienie błękitu i zieleni, zależące od pory dnia czy głębokości zbiornika.
Wczesną wiosną jezioro zasilane jest przez górskie strumienie i dwa źródła (m.in źródło „oko” – gr. Μάτι) bijące pod jego powierzchnią. Latem, gdy strumienie wysychają poziom wody w jeziorze znacząco opada, odsłaniając na jego brzegach piaszczyste plaże przyciągające rzesze turystów chcących odpocząć od słonej, morskiej wody. Latem też, możliwe jest obejście całego jeziora, a spacer na tej 3,5 kilometrowej trasie nie powinien wam zająć więcej niż godzinę. Powierzchnia jeziora wynosi około 58 hektarów, a jego maksymalna głębokość to 22,5 metra. Objętość wody w jeziorze to prawie 7,5 miliona metrów sześciennych, co czyni go jednym z największych zbiorników retencyjnych na Krecie.
Jezioro Kourna i jego okolice pełnią więc niezwykle ważną rolę dla całego ekosystemu Krety, dlatego zostały objęte ochroną w ramach programu Natura 2000. Oprócz wartości retencyjnych jeziora, jest to też miejsce życia wielu unikalnych w skali Krety gatunków roślin i zwierząt. Z ryb żyjących w wodach jeziora Kourna warto zwrócić uwagę na węgorze europejskie (łac. Anguilla anguilla), ateryny Boyera (łac. Atherina boyeri) i ślizgi słodkowodne (łac. Salaria fluviatillis). Zaobserwowano tu także karasie chińskie (łac. Carassius auratus – popularne złote rybki), których obecność przypisywana jest działalności człowieka, oraz gambuzje pospolite (łac. Gambusia affinis), introdukowane w jeziorze w celu zwalczania komarów.
Jeżeli chodzi o żyjące w tej okolicy gady to szczególnie cennymi dla ekosystemu Krety są żółwie diamentowe (łac. Maleclemys terrapin), jaszczurki trójpręgie (łac. Lacerta trilineata) oraz węże wodne (m.in węże kocie – łac. Telescopus fallax). Jezioro licznie odwiedzają również ptaki, spośród których najciekawszymi są podgorzałki zwyczajne (łac. Aythya nyroca), czaple – purpurowe (łac. Ardea purpurea), i białe (łac. Ardea alba), hełmiatki zwyczajne (łac. Netta rufina), ibisy kasztanowate (łac. Plegadis falcinellus) oraz kormorany zywaczajne (łac. Phalacrocorax carbo).
Dojazd do jeziora Kourna nie powinien stanowić problemu. Jadąc od strony Chania, po minięciu miejscowości Georgioupoli, należy skręcić z trasy narodowej w prawo. Po przejechaniu niecałych czterech kilometrów na południe dotrzecie do jeziora. Przy nim znajduje się nieduży parking – w sezonie może być trudno znaleźć tu wolne miejsce.
Przy samym jeziorze, znajduje się kilka tawern i kawiarni z reguły oferujących posiłki i napoje w zawyżonych cenach. Nie zaliczyłbym ich do miejsc wartych szczególnej uwagi. Można tu zajrzeć na szybką kawę z widokiem na jezioro, ale miejsca na smaczny obiad szukałbym raczej gdzie indziej.
Nad jeziorem możecie wypożyczyć rowery wodne i niewielkie łódeczki. Koszt wypożyczenia roweru to około 8 euro. Miejscowi bywają czasem uciążliwi i zaczepiają turystów zachęcając ich do takiej formy rekreacji.
Nieco ponad 4 kilometry na wschód od jeziora znajduje się wieś Kournas. Mimo niewielkiego dystansu od jeziora, wpływ turystyki na tą osadę pozostał minimalny. Jeżeli chcecie odbyć spacer w wiosce niemalże z XIX wieku to warto tu zajrzeć i pospacerować pomiędzy starymi, tradycyjnymi domami, tawernami czy warsztatami garncarskimi. Polecam zajrzeć również do kościoła św. Jerzego (gr. εκκλησία Αγίου Γεωργίου), zbudowanego z końcem XII wieku i przebudowanego w czasach weneckich. Wewnątrz, podczas prac konserwatorskich odkryto piękne freski z drugiej połowy XIII wieku.
Jezioro Kourna niewątpliwie należy do jednych z najczęściej wskazywanych w przewodnikach miejsc, które trzeba na Krecie zobaczyć. Mówiąc szczerze, będąc tu kilkukrotnie nie byłem w stanie zrozumieć fenomenu tego miejsca. Nie zaprzeczam – jest to miejsce ładne i urokliwe, jednak na Krecie podobnych miejsc nie brakuje. Nie mam wątpliwości, że jest to miejsce ciekawe i jeżeli jesteście w jego pobliżu, zdecydowanie warto tu zajrzeć. Myślę, że szczególna popularność jeziora Kourna wiąże się z językiem używanym w celu jego opisu – „jedyne słodkowodne jezioro Krety”, a skoro jedyne, to koniecznie trzeba je odwiedzić prawda? Czy trzeba, to odpowiedzcie sobie sami, oglądając zdjęcia i czytając wpis.
