Wąwóz Patsos (gr. Φαράγγι Πατσού), zwany także wąwozem św. Antoniego (gr. Φαράγγι Αγίου Αντωνίου) to chyba jeden z najbardziej zielonych wąwozów Krety. Skutecznie obala stereotyp, o monotonnym, skalnym krajobrazie każdego z tutejszych kanionów i zachęca do dalszej ich eksploracji. No i stanowi miłą kryjówkę od upałów. Wąwóz leży około 8 kilometrów na południowy-zachód od Klasztoru Arkadi (gr. Μονή Αρκαδίου), w gminie Amari (gr. Δήμος Αμαρίου). Nazwa wąwozu pochodzi od wioski Patsos, powstałej u podnóża góry Soros (gr. Σωρός) na wysokości około 500 metrów n.p.m.
O ile zaplanujecie swoją wizytę w wąwozie na najgorętsze miesiące roku, nie powinniście mieć problemów z jego pokonaniem. Latem możliwe jest przejście wąwozu suchą (lub niemalże suchą) stopą. Wiosną i jesienią, kiedy poziom wody w rzece przepływającej jego dnem jest wysoki, konieczne będzie brodzenie a czasami nawet przepłynięcie pewnych fragmentów. Owa rzeka meandruje przez kanion aż do tamy Amari (gr. Φράγμα Ποταμών).
Przez wąwóz prowadzi ścieżka przygotowana przez służbę leśną. Na pewno nie jest to ścieżka dla każdego – występuje tu kilka zmian poziomów przez które turyści muszą przejść po rozchybotanych drabinkach, asekurowanych linami. Kilka wąskich skalnych przejść także wymaga pewnej sprawności fizycznej i odpowiedniego obuwia. Ścieżka kończy się przy wodospadzie wpadającym do jaskini. Dalej mamy już trudniejszą część szlaku, oraz kilka kolejnych spiętrzeń wodnych, prowadzących aż do wspomnianej zapory wodnej.
Wspomniana zapora wodna to jedna z największych inwestycji hydrogeologicznych na Krecie. Jej budowa trwała 13 lat (1996-2009) i poza tym, że stanowi rezerwuar wody dla całej prefektury Rethimno (gr. Νομός Ρεθύμνης), to także ciekawa atrakcja dla turystów. Pojemność sztucznego zbiornika to 23 miliony metrów sześciennych wody.
W początkowej części kanionu znajduje się mała kaplica św. Antoniego (gr. σπηλαιώδη ναό του Αγίου Αντωνίου) wykuta w skalnej ścianie. W starożytności było to miejsce kultu boga Hermesa. Będąc tu nie sposób nie usłyszeć zewsząd szumiącej wody. Jakiś strumyczek wypływa ze skał, podczas gdy inny ścieka po dachu świątyni, stając się wodą święconą. Kaplica to popularny punkt pielgrzymkowy dla setek wyznawców prawosławia. Odwiedzając ją, zwróćcie uwagę na morze tabliczek wotywnych pozatykanych w różnych zagłębieniach. Tabliczki wotywne mają być prośbą o uzdrowienie (np. nogi, lub ręki, stąd przedstawiają te części ciała, o których wyleczenie prosi wierzący, ale także dziecka czy dorosłego – to te z „pełną” podobizną), lub podziękowaniem za otrzymane łaski. Obok kaplicy znajduje się miejsce wypoczynku z ławkami i stołami, wprost idealne na krótki odpoczynek podczas wędrówki.
Przed wejściem do wąwozu znajduje się tablica informacyjna, na której zaznaczono trasę przejścia. Zielonym kolorem oznaczono trasę bezpieczną dla większości turystów, podczas gdy czerwony kolor pokazuje fragmenty kanionu dedykowane raczej posiadaczom dobrej kondycji.
Mimo że wąwóz św. Antoniego wymaga dość dobrej sprawności fizycznej, to warto go przejść – choćby ze względu na cudowny krajobraz, pełen starodrzewia, małych wodospadów i jaskiń. Nie musicie decydować się na przejście go w całości. Dobrym rozwiązaniem będzie trasa tylko do kaplicy św. Antoniego, lub wodospadu. Skrócona trasa nie powinna Wam zająć więcej niż 2 godziny (w obie strony), podczas gdy dojście aż do tamy, to około 3-4 godzin marszu. Pełen dystans liczy w przybliżeniu 6 kilometrów. Na Krecie działa kilku przewodników turystycznych (również w języku polskim), oferujących przejście kanionu pod ich opieką, połączone z wizytą w znanej w tym rejonie rodzinnej tawernie Pani Marii. Czy może być przyjemniejszy sposób na zregenerowanie sił po wyczerpującej wycieczce?




Pouczająca lektura! Doceniam szczegółowość i dokładność. Szkoda tylko, że niektóre fragmenty są zbyt techniczne dla laików. Mimo to, świetne źródło wiedzy!
Chciałbym podziękować autorowi za umiejętność nie tylko prezentowania informacji, ale także za wprowadzanie w narrację osobistego tonu, co sprawia, że czytelnik czuje się bardziej zaangażowany i bliski treści.