Jaskinia Milatos

Jaskinia Milatos (gr. Σπήλαιο Μιλάτου), czasami nazywana także jaskinią Rapas, znajduje się na wysokości 155 metrów, nieopodal miejscowości o tej samem nazwie. Jest łatwo dostępna i otwarta dla zwiedzających, ale turyści chcący zagłębić się w jej komory muszą zadbać o dobre źródło światła.

Jaskinia, jak i cały ten teren dobrze znane są mieszkańcom z tragedii, która miała tu miejsce w lutym 1823 roku. Zimą, na przełomie 1822 i 1823 roku Turcy pod przywództwem Hassana Paszy splądrowali i zniszczyli półwysep Lassithi (gr. Λασίθι). Następnie jego wojska ruszyły w rejon zatoki Mirabelo (gr. Κόλπος Μιραμπέλου). Mieszkańcy tych okolic przewidzieli ruchy wojsk i schronili się w lokalnych jaskiniach – między innymi w Milatos.

Jeden z Turków, znany jako Terzalis lub Nteres poinformował jednak dowódcę, że mieszkańcy ukrywają się w jaskini Milatos, a jego porucznik Hussein Vei przybył razem z pięcioma tysiącami żołnierzy, aby zmusić Kreteńczyków do wyjścia i poddania się. Jaskinia została otoczona 3 lutego, a jej oblężenie trwało kilkanaście dni. Grecy musieli stawić czoła nie tylko armii wroga, ale też pragnieniu, głodowi i zapachowi zwłok umierających w jaskini starców i schorowanych. Wieść gminna niesie, że w jaskini w czasie oblężenia urodziło się też czterdzieścioro dzieci.

Turcy ściągnęli armaty, którymi bombardowali jaskinię. Kreteńczycy w odpowiedzi rozłożyli wokół jaskini kołdry i materace, które pochłaniały część siły kul armatnich. Jednocześnie czekali na pomoc, która wreszcie nadeszła. Z odsieczą ruszyło 2 500 Greków z innych miast Krety, jednak ich liczba była niewystarczająca do odparcia ataku. Turcy proponowali Grekom poddanie się, jednak Ci nie skorzystali, bojąc się dalszych represji.

15 lutego 1823 roku Turcy rozpalili ogień przy wejściach do jaskini, co miało spowodować jej zadymienie i zmusić Greków do ewakuacji. Jako pierwsi wyszli jej obrońcy, których armia Paszy wbrew początkowym zapewnieniom zabiła. Reszta mieszkańców została uwięziona i przewieziona do Neapolis. Najpiękniejszą dziewczynę przeznaczono na osobistą niewolnicę Hassana Paszy. Starszych mężczyzn przywiązano i przejechano po nich kawalerią. Później Turcy odcięli ich głowy i utworzyli z nich piramidę. Wszystkie niemowlęta zostały zabite, a ich matki sprzedano jako niewolnice. 18 księży zostało spalonych. Taki był bilans tragedii w Milatos

Historycy przez lata podawali różne szacunki dotyczące ofiar oblężenia. Niektóre ze źródeł donoszą nawet o 5000 zabitych. Jednakże, jaskinia Milatos nie była w stanie pomieścić takiej ilości ludzi i obecnie najbardziej wiarygodne dane mówią o około tysiącu ofiar, co i tak było gigantyczną tragedią.

Kiedy znamy już tło historyczne, możemy wrócić do samej jaskini. Prowadzi do niej osiem wejść, z czego największe, którym najczęściej wchodzą turyści wynosi około 9 metrów szerokości i 2 metry wysokości. Obok wejścia głównego znajduje się mniejsze, doświetlające kaplicę św. Tomasza zbudowaną wewnątrz komory głównej w 1935 roku. Nieopodal kaplicy zbudowano ossuarium, w którym znajdują się kości ofiar z 1823 roku.

Jaskinia pełna jest małych i dużych kolumn ułożonych w rzędy i dzielących jaskinię na komory, zlokalizowane na kilku poziomach. Wewnątrz możecie znaleźć nieliczne, ale piękne stalagmity, i stosunkowo rzadkie stalaktyty. Jeżeli będziecie mieć szczęście, możecie natrafić też na nietoperze.

Całkowita długość jaskini wynosi około 75 metrów, szerokość przy wejściach ma 45 metrów i zmniejsza się wraz z głębokością. Najgłębsza część jaskini znajduje się około 12 metrów poniżej poziomu wejścia. Łączna długość wszystkich korytarzy sięga prawie 200 metrów. Z tyłu, w naturalnym zagłębieniu jaskini znajdziecie ołtarz, przed którym archeolodzy odnaleźli starożytne groby, ludzkie kości i fragmenty ceramiki. Dowody te wskazują, że jaskinia była też używana jako miejsce pochówku przez naszych przodków.

Jaskinia jest łatwo dostępna dla zwiedzających. Liczne tablice informacyjne powinny bez problemu naprowadzić Was na właściwą drogę. Możecie też skorzystać z mapy w naszym przewodniku i ustawić nawigację według niej. Przy jaskini nie ma żadnego parkingu – auto musicie zostawić na poboczu, wzdłuż drogi.

Wnętrze jaskini nie jest oświetlone – chcąc zagłębić się w jej zakamarki musicie zabrać ze sobą mocną latarkę. Im dalej w głąb tym jest też chłodniej. Jeżeli chcecie zwiedzić ją całą i dojść do ołtarza zlokalizowanego z tyłu, zabierzcie ze sobą ciepłą bluzę. Uważajcie także na śliskie kamienie w środku – w słabym świetle można łatwo się pośliznąć. Z turystycznego punktu widzenia, najatrakcyjniejsza jest jednak komora główna z kaplicą św. Tomasza. Jeżeli nie jesteście zapalonymi speleologami, to tutaj możecie zakończyć zwiedzanie jaskini Milatos.

Zwiedzanie jaskini jest bezpłatne.

Jeżeli Wasze wakacje spędzacie w pobliżu Agios Nikolaos (gr. Άγιος Νικόλαος), nic nie stoi na przeszkodzie aby odwiedzić też jaskinię Milatos. Chcąc dojechać tu z innych lokalizacji dobrze się zastanówcie – na Krecie są większe, atrakcyjniejsze i ważniejsze z historycznego punktu widzenia jaskinie, które warto zobaczyć. Decyzję, po przeczytaniu przewodnika, pozostawiam Wam.