Jaskinia Melidoni

Jaskinia Melidoni (gr. Σπήλαιο Μελιδονίου) jest jedną z największych i najciekawszych jaskiń na wyspie, udostępnionych do zwiedzania. Wciąż odkrywane są jej nowe, boczne korytarze i sale. Poza wielkością, jej związek z mitologią (tu bowiem miekszał Talos – mityczny strażnik Krety) oraz rola jaką odegrała podczas walk o niepodległość w XIX wieku sprawiają, że poza turystami, licznie odwiedzają ją również Kreteńczycy.

Wykopaliska archeologiczne w jaskini Melidoni (kiedyś nazywanej Gerontospilios – gr. Γεροντόσπηλιος) potwierdziły, że zamieszkiwana była już w neolicie. Później, w okresie minojskim, przekształciła się w miejsce kultu mitycznego olbrzyma z brązu – Talosa (gr. Τάλως) wykorzystywane aż do schyłku okresu rzymskiego, Ponoć to właśnie jaskinia Melidoni była jego domem. Odnalezione tu artefakty (m.in. narzędzia) możemy podziwiać głównie w Muzeum Archeologicznym w Rhetimno (gr. Ρέθυμνο).

Legenda mówi, że Talos wykonany został przez Hefajstosa (wedle innej wersji mitu przez Dedala) i podarowany królowi Minosowi. Na rozkaz Minosa lub Zeusa trzy razy dziennie patrolował Kretę, obchodząc całą wyspę dookoła. Strzegł ją przed najeźdźcami – ujrzawszy ich, rozgrzewał się do czerwoności i rzucał gigantycznymi głazami. Jednak i on miał swoją „piętę Achillesową” – była nią jedyna żyła którą posiadał, znajdująca się w dolnej części nogi (lub na stopie), której odpływ zamknięty był małą kostką. Nie można było go zranić w innym miejscu. Podobno Medea na jego rozkaz (podczas walk z Agronautami) usunęła ów kostkę, a Talos zmarł. A przynajmniej tak mówi mitologia 🙂

Jaskinia, poza domem Talosa, była także świadkiem jednego z najtragiczniejszych wydarzeń w historii Grecji. W październiku 1823 roku, podczas Kreteńskich walk narodowowyzwoleńczych, grupa prawie 400 mieszkańców pobliskiej wioski Melidoni (gr. Μελιδόνι), głównie kobiet i dzieci uciekających przed wojskami osmańskimi, schroniła się w jaskini. Kiedy dowódca wojsk Tureckich, Hussein Bey odkrył ich kryjówkę, zablokował wejście do jaskini suchymi gałęziami, które następnie podpalił. Wydobywający się z nich dym nie znajdując innej drogi, zaczął napływać do wnętrza groty, powodując uduszenie się wszystkich tam przebywających. Dziś, o tych wydarzeniach przypomina pomnik i ossuarium z kośćmi zmarłych, znajdujący się w centralnej sali jaskini.

W jaskini możemy podziwiać wyłącznie największą, główną salę. Pozostałe są wciąż niedostępne – cały czas toczą się tam prace archeologiczne. Jednak nawet ta niewielka część udostępniona zwiedzającym jest imponująca. Łukowate wejście do jaskini prowadzi turystów do pierwszej sali, zwanej „Pokojem Bohaterów”, gdzie znajdziecie ossuarium. Sala jest jedną z największych odkrytych na Krecie, a jej stalaktyty i stalagmity są ogromne. Niestety część z nich została zniszczona, przez wyjątkowo bezmyślnych turystów.

Idąc dalej, dotrzecie do rozdroża, od którego odchodzą dwa korytarze. Prawy prowadzi do dużej „sali Pashleya”, gdzie znajdują się największe w tej jaskini stalaktyty i stalagmity. Masywne skały prowadzą do „sali Skalnej”, skąd wąski korytarz podąża dalej do „Komnaty zlew”. Za nią znajduje się ostatnia sala tzw. „Górny Pokój”. Lewy korytarz, prowadzi z kolei tylko do jednej komory, zwanej „Komnatą Zasłon”, w którą zdobią przepiękne ścienne formacije, utworzone z fałdów skalnych, stalagmitów i stalaktytów (przypominające okienne zasłony – stąd nazwa tej komory).

Jaskinia znajduje się niecałe 2 kilometry na północny zachód od wioski Melidoni, na wysokości 220 metrów n.p.m, po południowej stronie góry Kouloukonas (gr. Κουλούκωνας). Dojazd do niej nie jest trudny, a sama trasa jest dobrze oznakowana. Przed jaskinią znajduje się darmowy parking.

Jaskinię można zwiedzać codziennie od 08:00 do 19:00, ale tylko w sezonie letnim – między kwietniem a październikiem. Zimą jaskinia jest zamknięta dla turystów.

Wstęp jest płatny i wynosi około 3 euro od osoby. Warto zabrać ze sobą latarkę, ponieważ jaskinia jest słabo doświetlona.

Region Parku Krajobrazowego Psiloritis (gr. Θυσικό Πάρκο Ψηλορείτη) obfituje w ciekawe formacje skalne. Poza opisaną tu jaskinią Melidoni, niedaleko znajdziecie też grotę Idajską (gr. Ιδαίον Άντρον), będącą miejscem dorastania Zeusa, a także jaskinię Zoniana (gr. Σπήλαιο Ζωνιατών) – prawdziwy podziemny labirynt i dom dla wielu gatunków nietoperzy. Ciekawym pomysłem wydaje się więc poświęcenie jednego dnia i urządzenie wycieczki szlakiem tych jaskiń. A przy okazji, polecam też zajrzeć do niezwykłego klasztoru Arkadi (gr. Μονή Αρκαδίου), symbolu walki o niepodległość Krety.